ยิ้มเห็นเหงือกเยอะ เกิดจากอะไร แก้ไขยังไง
ภาวะยิ้มเห็นเหงือกเยอะ เกิดจากอะไร แก้ไขยังไง บทความนี้มีคำตอบ
ผ่าตัดขากรรไกรร่วมกับการจัดฟัน สรุปทั้งหมด
การผ่าตัดขากรรไกรร่วมกับการจัดฟัน (Orthognathic surgery) คือการผ่าตัดศัลยกรรมปรับตำแหน่งของขากรรไกรเพื่อแก้ไขความสัมพันธ์ที่ผิดปกติของ ฟัน-กะโหลกศีรษะ-กระดูกขากรรไกร โดยจะใช้รักษาผู้ป่วยที่มีปัญหาทั้งการสบฟันและโครงหน้าใบหน้าที่ผิดปกติ เช่น ฟันสบลึกจนทำให้มีคางสั้น คางเล็ก ฟันล่างคร่อมฟันบน ทำให้มีคางยื่น คางใหญ่ หรือ ลักษณะของใบหน้าสองข้างไม่เท่ากัน จนส่งผลให้มีหน้าเอียง คางเอียง เป็นต้น ปัญหาที่ยกตัวอย่างเหล่านี้ ไม่สามารถรักษาได้ด้วยการจัดฟันเพียงอย่างเดียว จำเป็นต้องมีการผ่าตัดขากรรไกรเพื่อปรับเปลี่ยนโครงหน้าร่วมด้วย เพื่อให้ผู้ป่วยได้ผลลัพธ์ของการรักษาทั้งโครงสร้างใบหน้าที่สวยงาม และการเรียงตัวของฟันที่สามารถใช้งานได้ดี
ข้อดีของการรักษา
การผ่าตัดกระดูกขากรรไกรร่วมกับการจัดฟัน มีข้อดีต่างๆ ดังนี้:
- ช่วยแก้ไขโดครงหน้ที่ผิดปกติ เช่น หน้าเอียง หน้าเบี้ยว คางเอียง ทำให้บุคลิกดีขึ้น
- ช่วยแก้ไขปัญหาการสบฟันที่ผิดปกติ เช่น ภาวะสบฟันแบบเปิด (Open bite occlusion) การสบลึก การสบแบบฟันล่างคร่อมฟันบน
- ช่วยแก้ไขและป้องกันปัญหาอื่นๆ ที่อาจเกิดขึ้นจากความสัมพันธ์ที่ผิดปกติของกระดูกขากรรไกรและใบหน้า เช่น ภาวะนอนกรน (Sleep apnea) และะ ปัญหาของข้อต่อขากรรไกร(Temporomandibular joint)
โดยความสัมพันธ์ที่ผิดปกติของกระดูกขากรรไกร ฟัน และกะโหลกศีรษะนี้มักก่อเกิดขึ้นตั้งแต่ในช่วงของการเจริญเติบโตของผู้ป่วย เมื่อหยุดเจริญเติบโตแล้วส่งผลให้ก่อเกิดเป็นความสัมพันธ์ที่ไม่สมดุลถาวร การผ่าตัดชากรรไกรจึงควรทำการรักษาเมื่อได้เวลาที่เหมาะสม ซึ่งการผ่าตัดกระดูกขากรรไกรร่วมกับการจัดฟัน ควรได้รับการรักษาด้วย แพทย์ผ่าตัดเฉพาะทางสาขาศัลยศาสตร์ช่องปากและแม็กซิลโลเฟเชียล (Maxillofacial surgeon) ที่เชี่ยวชาญและชำนาญในการแก้ไขโครงสร้างของใบหน้า กระดูกขากรรไกร โดยเฉพาะ
ชนิดการรักษา
1. ผ่าตัดกระดูกขากรรไกรบนร่วมกับการจัดฟัน (Maxillary surgery, 1-Jaw surgery)
การผ่าตัดชนิดนี้เป็นการผ่าตัดเฉพาะกระดูกขากรรไกรบนเท่านั้น ทำเพื่อเลื่อนกระดูกขากรรไกรบนไปในยังตำแหน่งที่เหมาะสม ทำให้ความสัมพันธ์ของขากรรไกรบน ล่าง และกระดูกโครงหน้ากลับสู่จุดสมดุล นอกจากนั้นยังฟื้นคืนการใช้งานที่เกี่ยวข้องกับกระดูกขากรรไกรบนด้วยได้แก่ การบดเคี้ยว การพูด รวมถึงการหายใจ
การผ่าตัดลักษณะนี้ใช้ในการแก้ไขผู้ป่วยที่มีความผิดปกติของโครงสร้างขากรรไกรบนที่ผิดปกติโดยที่กระดูกขากรรไกรล่างมีขนาดปกติและอยู่ในตำแหน่งที่ปกติ เช่น ขากรรไกรบนหลุบ สั้น ยื่น การสบฟันแบบเปิด ภาวะยิ้มเห็นเหงือกเยอะ หรือภาวะยิ้มเห็นฟันน้อยเกินไป
การรักษานี้นั้น จะใช้การตัดกระดูกขากรรไกรบนที่เรียกว่า Lefort I osteotomy เพื่อให้สามารถเลื่อนขากรรไกรบนเข้าและออกในแนวระนาบ ยืดและหดความยาวของขากรรไกรบนในแนวดิ่งและหมุนตัวกระดูก เมื่อกระดูกขากรรไกรบนอยู่ในตำแหน่งที่ต้องการแล้วแพทย์ผู้ผ่าตัดจะทำการยึดกระดูกด้วยโลหะดามกระดูกที่ทำจากไทเทเนียม (Titanium plate) ซึ่งเป็นวัสดุที่เข้ากันได้ดีมากกับเนื้อเยื่อของร่างกาย และไม่จำเป็นต้องผ่าตัดเอาโลหะที่ดามออก
การรักษานี้โดยหมอสุรัตน์และทีมแพทย์ใช้เทคนิคการผ่าตัดแผลเล็กร่วมกับการวางแผนการผ่าตัด 3D โดยเฉลี่ยจะใช้เวลาในการผ่าตัดภายใต้การดมยาสลบประมาณ 90 นาที
2. ผ่าตัดกระดูกขากรรไกรล่างร่วมกับการจัดฟัน (Mandibular surgery, 1-Jaw surgery)
การผ่าตัดชนิดนี้เป็นการผ่าตัดเฉพาะขากรรไกรล่างเท่านั้น โดยกระดูกขากรรไกรบนจะอยู่ที่จุดเดิม ทำเพื่อเลื่อนกระดูกขากรรไกรล่างไปยังตำแหน่งที่เหมาะสม ทำให้ความสัมพันธ์ของกระดูกขากรรไกรบนและล่าง รวมถึงกระดูกโครงหน้ากลับเข้าสู่จุดสมดุล
การผ่าตัดลักษณะนี้เหมาะใช้ในการแก้ไขผู้ป่วยที่มีขนาดและตำแหน่งของกระดูกขากรรไกรบนที่ปกติแต่มีขนาดและตำแหน่งของขากรรไกรล่างที่ผิดปกติ เช่น ขากรรไกรล่างใหญ่เกินไป เล็กเกินไปยื่น หรือขถอยไปด้านหลังมากเกินไป
การผ่าตัดชนิดนี้ จะใช้การผ่าตัดที่เรียกว่า Bilateral sagittal split osteotomy ที่มีลักษณะการผ่าตัดเพื่อแยกขากรรไกรล่างออกจากกันบางส่วน เพื่อให้สามารถเลื่อนขากรรไกรล่างเข้าออก และหมุนได้เล็กน้อย ทั้งในแนวแกน x แกน y และแกน z เมื่อเลื่อนตำแหน่งของกระดูกอยู่ในตำแหน่งที่เหมาะสมแล้วแพทย์ผู้ผ่าตัดจะทำการยึดดามกระดูกด้วยโลหะดามกระดูกที่ทำจากไทเทเนียมเช่นเดียวกัน และไม่จำเป็นต้องผ่าตัดเอาโลหะที่ดามออก
การรักษานี้โดยหมอสุรัตน์และทีมแพทย์ ใช้เทคนิคการผ่าตัดแผลเล็กร่วมกับการวางแผนการผ่าตัด 3D โดยเฉลี่ยจะใช้เวลาในการผ่าตัดภายใต้การดมยาสลบประมาณ 90 นาทีเช่นเดียวกัน
3. การผ่าตัดทั้งขากรรไกรบนและล่างร่วมกับการจัดฟัน (Maxillo-Mandibular surgery, 2-Jaw surgery)
ในปัจจุบันนี้ การผ่าตัดขากรรไกรร่วมกับการจัดฟันมักจะต้องผ่าตัดทั้ง “ขากรรไกรบนและล่างร่วมกัน” เพื่อให้ได้การสบฟันที่เหมาะสมและรูปร่างของใบหน้าที่มีความสมมาตรและสมดุลมากที่สุด การผ่าตัดแบบนี้เรียกสั้นๆว่า “การผ่าตัด 2 ขากรรไกร” (2-Jaw surgery)
การรักษานี้จำเป็นในการรักษาในผู้ป่วยที่เสียสมดุลของของตำแหน่งหรือขนาดของขากรรไกรที่เกิดขึ้นทั้ง 2 ร่วมกัน เช่นขากรรไกรบนยื่นร่วมกับขากรรไกรล่างถอยไปด้านหลัง หรือขากรรไกรล่างยื่นร่วมกับขากรรไกรบนถอยไปด้านหลัง ในผู้ป่วยเหล่านี้การผ่าตัดเพียงขากรรไกรเดียวอาจจะสามารถแก้ไขให้การสบฟันอยู่ในตำแหน่งที่เหมาะสมได้ แต่ไม่สามารถแก้ไขโครงสร้างของกระดูกใบหน้าให้อยู่ในจุดที่สมดุล สมมาตรที่สุดได้ และการผ่าตัดลักษณะนี้ ยังลดโอกาสการเกิดการคืนกลับของกระดูก (relapse) ไปในจุดเดิมก่อนการผ่าตัดได้
การรักษานี้ต้องใช้การวางแผนการผ่าตัดแบบ 3D และต้องใช้ความเชี่ยวชาญชำนาญของแพทย์ผู้ผ่าตัดค่อนข้างสูง เพื่อให้ได้รับผลการรักษาที่แม่นยำมากที่สุดและชอกช้ำน้อยที่สุด โดยปกติแล้ว จะทำการรักษาด้วยเทคนิคการผ่าตัดแผลเล็ก และการวางแผนการผ่าตัด 3D อย่างละเอียด ทำให้ทีมแพทย์ของเราใช้ระยะเวลาในการผ่าตัดเพียงประมาณ 3 ชั่วโมง ผู้ป่วยสามารถกลับบ้านได้ใน 1-2 วันหลังการผ่าตัด
ช่วงของการรักษา
โดยทั่วไปแล้ว จะแบ่งช่วงของการรักษาผ่าตัดขากรรไกรได้เป็น 3 ช่วง ได้แก่:
- ช่วงจัดฟันก่อนผ่าตัดขากรรไกร (Pre-surgical orthodontic treatment) ช่วงนี้ทำขึ้นเพื่อย้าย แก้ไข เปลี่ยนมุม หรือตำแหน่งของฟันที่ผิดปกติให้อยู่ในตำแหน่งและมุมของฟันที่ปกติทั้งบนขากรรไกรบนและล่างตั้งแต่ก่อนการผ่า
- ช่วงการผ่าตัด (surgery phase) ช่วงนี้จะเป็นการผ่าตัดแก้ไขความสัมพันธ์ที่ผิดปกติของขากรรไกรบนและล่าง เพื่อเลื่อนขากรรไกรไปยังตำแหน่งที่เหมาะสมที่สุด การผ่าตัด 1 หรือ 2 ขากรรไกรขึ้นกับการแผนการรักษาของแพทย์ผู้ผ่าตัด
- ช่วงหลังการผ่าตัด (post-surgical orthodontic treatment) ช่วงนี้เป็นการจัดฟันหลังการผ่าตัดเพื่อเก็บรายละเอียดให้ได้การสบฟันที่ดีที่สุด
ระยะเวลาการฟิ้นตัว
- นอนโรงพยาบาลหลังผ่าตัดประมาณ 1-2 วัน
- แนะนำให้พักฟื้นอยู่บ้าน 7-10 วัน
- การผ่าตัดขากรรไกรทั่วไปจะมีการใช้ยางดึงฟัน 2 อาทิตย์ เพื่อควบคุมการกัดสบฟัน สามารถอ้าปากได้
- รับประทานอาหารเหลว 2 อาทิตย์ อาหารอ่อน 1 เดือน จากนั้นเริ่มทานเป็นอาหารปกติได้
- เริ่มจัดฟันหลังการผ่าตัดกับหมอจัดฟันหลังการผ่าตัด 2 อาทิตย์ถึง 1 เดือน
ทำไมต้องรักษากับเรา
เมื่อผู้ป่วยเข้ามาปรึกษาผ่าตัดขากรรไกรร่วมกับการจัดฟัน แพทย์ของเราจะทำการตรวจและรวบรวมข้อมูลเบื้องต้น ได้แก่ ตำแหน่งและความสัมพันธ์ของขากรรไกรบนล่าง การเรียงตัวของฟัน และจะมีการวิเคราะห์ความสมดุลของใบหน้าตำแหน่งอื่นๆร่วมด้วย เช่น โหนกแก้ม มุมกรามของขากรรไกรล่าง ตำแหน่งคาง รวมถึงจมูก เพื่อนำไปวางแผนการรักษาให้ได้ผลลัพธ์ของโครงสร้างใบหน้าทั้งหมดที่กลมกลืน สมมาตร และสวยงามที่สุด
ทีมแพทย์ของเรามีความเชี่ยวชาญด้านการรักษานี้มาเป็นระยะเวลานานกว่า 10 ปี แพทย์ได้รับการอบรมการผ่าตัดขากรรไกร รวมถึงศัลยกรรมตกแต่งใบหน้าทั้งจากภายในประเทศและต่างประเทศ ใช้เทคนิคผ่าตัดแผลเล็ก เมื่อร่วมกับการวางแผนการผ่าตัด 3D ทำให้ใช้ระยะเวลาในการผ่าตัดไม่นาน ฟื้นตัวได้เร็ว ทีมแพทย์ของเรายังหมายรวมถึงทันตแพทย์จัดฟันที่ช่วยกันวางแผนการผ่าตัดกับแพทย์ศัลยกรรมช่องปากและใบหน้าอย่างใกล้ชิด เพื่อให้ผู้ป่วยได้รับผลการรักษาที่ดีที่สุด
นพ.ทพ.สุรัตน์ แสงจินดา
นพ.ทพ. สุรัตน์ แสงจินดา เป็นผู้เชี่ยวชาญด้านศัลยกรรมช่องปากและแม็กซิลโลเฟเชียล จบการศึกษาจากคณะทันตแพทย์และคณะแพทย์ ได้รับการศึกษาอบรมต่อทางด้านศัลยกรรมช่องปากและแม็กซิลโลเฟเชียล รพ.ชลบุรี และศัลยกรรมตกแต่งและเสริมสร้างใบหน้า รพ.จุฬาลงกรณ์ สภากาชาติไทย
ข้อมูลออนไลน์
ข้อมูลเบื้องต้นสำหรับปรึกษา Online
ข้อมูลเบื้องต้นที่จำเป็นต้องใช้ในการปรึกษาผ่าตัดขากรรไกร มีดังนี้:
- ภาพถ่ายหน้าตรงขณะยิ้มและไม่ยิ้ม โดยการวางตัวของศีรษะต้องอยู่ในระนาบตามธรรมชาติ
- ภาพถ่ายด้านข้างขณะยิ้มและไม่ยิัม โดยการวางตัวของศีรษะต้องอยู่ในระนาบตามธรรมชาติ
- ลักษณะการกัดสบฟัน และความเอียงของระนาบสบฟัน
จากข้อมูลเบื้องต้น ทีมแพทย์ของเราจะสามารถวิเคราะห์และบอกแผนผ่าตัดคร่าวๆให้ผู้ป่วยได้
- ต้องทำการผ่าตัด 1 หรือ 2 ขากรรไกร
- ต้องทำการผ่าตัดคางร่วมด้วยหรือไม่
- ต้องมีการผ่าตัดโครงสร้างใบหน้าบริเวณอื่นร่วมด้วยหรือไม่ เช่น มุมกราม โหนกแก้ม
- สามาถผ่าตัดก่อนการจัดฟันได้หรือไม่ หรือควรจัดฟันก่อนสักระยะหนึ่งแล้วค่อยผ่าตัด
ส่วนแผนการผ่าตัดโดยละเอียดในรูปแบบ 3D ที่จะสามารถเห็นโครงสร้างใบหน้าหลังการผ่าตัดได้นั้นจะต้องมีการเก็บข้อมูลเพิ่มเติมได้แก่ CT scan และการพิมพ์ปาก เพื่อนำข้อมูลไปเข้าโปรแกรม 3D เพื่อวิเคราะห์และวางแผนต่อไป
บทความล่าสุด
หน้าไม่เท่ากัน เกิดจากอะไร แก้ไขยังไง
หน้าไม่เท่ากัน เกิดจากอะไร แก้ไขยังไง บทความนี้มีคำตอบ
ฟันสบเปิด (Open Bite) ฟันไม่สบกัน คืออะไร แก้ยังไง
ฟันสบเปิด คืออะไร แก้ยังไง หากปล่อยไว้จะเกิดอะไรขึ้น