รีเทนเนอร์ คืออะไร มีกี่แบบ ประเภทไหนดี

เขียนโดย นพ.ทพ.สุรัตน์ แสงจินดา
เขียนโดย นพ.ทพ.สุรัตน์ แสงจินดา
นพ.ทพ. สุรัตน์ แสงจินดา เป็นผู้เชี่ยวชาญด้านศัลยกรรมช่องปากและแม็กซิลโลเฟเชียล จบการศึกษาทั้งจากคณะทันตแพทย์และคณะแพทย์

รีเทนเนอร์ คือ อุปกรณ์ที่ช่วยคงสภาพฟันให้เป็นระเบียบหลังจัดฟันเสร็จ ไม่ให้ฟันเคลื่อนตำแหน่งและช่วยป้องกันปัญหาฟันล้มหรือฟันคืนสภาพกลับได้ โดยส่วนใหญ่มักจะสวมใส่เวลากลางคืนก่อนเข้านอน แต่ในคนไข้บางราย ทันตแพทย์จะแนะนำให้ใส่นานขึ้น ขึ้นอยู่กับเป้าหมายในการรักษา

รีเทนเนอร์นั้นแบ่งออกเป็น 3 แบบ ได้แก่ รีเทนเนอร์แบบลวด (Hawley Retainer) รีเทนเนอร์แบบใส และ รีเทนเนอร์แบบติดแน่น ซึ่งในบทความนี้ เราจะมาดูข้อมูลเพิ่มเติมของแต่ละประเภทกัน

1. รีเทนเนอร์โลหะหรือแบบลวด (Hawley Retainer)

Hawley Retainer เป็นประเภทที่นิยมใช้งานมากที่สุด ซึ่งตัวรีเทนเนอร์จะประกอบด้วยสายลวดเหล็กแบบบางที่จะพาดผ่านด้านหน้าของฟันและจะถูกยึดติดกับแผ่นพลาสติกหรือะคริลิคที่ถูกแปะไว้ข้างบนเพดานช่องปากหรือด้านข้างของฟันล่าง

ข้อดี

  • มีความคงทน: เนื่องจากทำจากวัสดุโลหะ สามารถทนรับแรงกระแทกต่างๆ ได้ดี
  • สามารถปรับได้ง่าย: โดยทันตแพทย์สามารถปรับตัวรีเทนเนอร์ได้ตามที่ต้องการ จากการปรับตัวลวด
  • ง่ายต่อการทำความสะอาด: ตัวรีเทนเนอร์สามารถถอดออกมาทำความสะอาดได้ง่าย

ข้อเสีย

  • อาจกระทบต่อภาพลักษณ์: เพาระตัวลวดเหล็กจะสามารถถูกสังเกตได้ง่าย ทำให้ไม่ดูเป็นธรรมชาติ
  • รู้สึกไม่สบายช่องปาก: เพราะต้องใช้เวลาในการปรับตัวให้ชินกับความรู้สึกของแผ่นพลาสติกบนเพดานปาก
  • อาจกระทบต่อการพูด: ในคนไข้บางราย รีเทนเนอร์ประเภทนี้อาจส่งผลกระทบต่อการพูดออกเสียงบางคำได้ในช่วงแรก

2. รีเทนเนอร์ใส

รีเทนเนอร์ใสจะถูกสร้างขึ้นมาด้วยพลาสติกที่มาความใสและน้ำหนักเบา โดยแทนที่จะใช้ลวดในการคงสภาพตัวฟัน รีเทนเนอร์แบบนี้จะถูกออกแบบมาให้เข้ากับฟันของคนไข้แบบพอดี เพื่อที่จะใช้แรงกดของตัวเครื่องมือเป็นตัวคงสภาพฟันไว้ ยกตัวอย่างเช่น Invisalign ซึ่งเป็นเครื่องมือจัดฟันแบบพิเศษ ที่ถูกออกแบบมาเฉพาะบุคคล

ข้อดี

  • โดดเด่นด้วยความสวยงาม: เพราะมีความใส สามารถมองเห็นตัวฟันได้เป็นธรรมชาติ
  • ใส่สบาย: เพราะไม่มีเครื่องมือต่างๆ มากมายในช่องปาก
  • ออกแบบมาเฉพาะบุคลล: ทำให้สวมใส่ได้พอดี
  • ง่ายต่อการทำความสะอาด: ตัวรีเทนเนอร์สามารถถอดออกมาทำความสะอาดได้ง่าย

ข้อเสีย

  • ไม่ค่อยมีความคงทน: เพาระตัวลวัสดุทำมาจากพลาสติก จึงอาจเสียหายได้ง่าย
  • สีเปลี่ยนได้ง่าย: รีเทนเนอร์แบบใสจะมีการเปลี่ยนสีเมื่อเวลาผ่านไป หากไม่ดูแลทำความสะอาดให้ดี
  • ไม่สามารถปรับแต่งได้: ในกรณีที่ฟันคนไข้มีการเคลื่อนตัว จะต้องมีการเปลี่ยนรีเทนเนอร์เป็นตัวใหม่ เพราะตัวเก่าจะไม่สามารถใช้งานปรับแต่งได้

3. รีเทนเนอร์แบบติดแน่น (Fixed Retainer)

ทำงานเช่นเดียวกับแบบแรก แต่แทนที่จะสามารถถอดออกได้ รีเทนเนอร์ประเภทนี้จะถูกยึดติดไว้แบบถาวรเป็นเวลาหลายปีดวยวัสดุพิเศษที่ติดกับผิวฟัน

ข้อดี

  • ไม่ต้องกังวลเรื่องการลืมใส่: เหมาะสำหรับผู้ที่ชอบลืมใส่รีเทนเนอร์ให้ได้ตามแผนการรักษา
  • มีความสวยงามเป็นธรรมชาติ: เพราะตัวเครื่องมือจะถูกติดไว้ด้านหลังฟัน ทำให้มองไม่เห็นจากภายนอก
  • ให้การคงสภาพอย่างต่อเนื่อง: เพราะไม่จำเป็นต้องไปพบแพทย์บ่อยๆ เพื่อคอยปรับเครื่องมือ

ข้อเสีย

  • ทำความสะอาดได้ยาก: การทำความสะอาดช่องปากจะมีความยากขึ้น โดยเฉพาะจุดที่มีการติดตัวรีเทนเนอร์ไว้
  • มีโอกาสหลุดได้: เมื่อตัวลวดของเครื่องมือหลุด ต้องไปพบแพทย์ทุกครั้งเพื่อทำการซ่อมแซม
  • มีการใช้งานที่จำกัด: โดยส่วนใหญ่จะเหมาะกับการใช้แก้ปีญหาการเรียงตัวของฟันล่าง

เลือกประเภทไหนดีที่สุด

ในการเลือกแบบรีเทนเนอร์ที่ดีที่สุดให้กับตัวเองนั้น คนไข้ต้องคำนึงถึงปัจจัยต่างๆ ดังนี้

ความสวยงามและความสบายในการสวมใส่

หากความสวยงามและความสบายในการสวมใส่เป็นปัจจัยที่สำคัญที่ที่สุด รีเทนเนอร์แบบใสน่าจะเป็นตัวเลือกที่เหมาะที่สุด หรือหากเป็นคนที่ขึ้ลืมง่าย รีเทนเนอร์แบบติดแน่นก็เป็นอีกหนึ่งทางเลือกที่ใช้ได้

การดูแลทำความสะอาด

หากการดูแลทำความสะอาดเป็นปัจจัยหลัก การเลือกสวมใส่รีเทนเนอร์แบบถอดออกได้ ไม่ว่าจะเป็นแบบ Hawley Retainer หรือ แบบพลาสติกใส

ความทนทาน

หากความทนทานในการใช้งานเป็นปัจจัยที่สำคัญทึ่สุด รีเทนเนอร์แบบเหล็กจะเป็นตัวเลือกที่เมหาะสุด

แต่สุดท้ายแล้ว ไม่ว่าอะไรจะเป็นปัจจัยหลักที่เลือก การตัดสินใจทั้งหมด ทันตแพทย์จะเป็นผู้ให้คำแนะนำอีกที ตามเป้าหมายที่ต้องการรักษา การใช้ชีวิต รวมไปถึงปัจจัยอื่นๆ

คำถามที่พบบ่อย

1. รีเทนเนอร์ต้องใส่นานเท่าไหร่ต่อวัน

หลังจากจัดฟันเสร็จแล้ว ทันตแพทย์จะแนะนำให้คนไข้ใส่รีเทนเนอร์ให้ได้บ่อยที่สุดเท่าที่จะทำได้เป็นระยะเวลาหลายเดือน โดยหลังจากนี้ อาจจะสามารถใส่ได้แค่ก่อนนอน แล้วจึงค่อยๆ ลดความถี่ในการสวมใส่ลง

2. ขณะรับประทานอาหาร ต้องทำอย่างไร

หากคนไข้ใส่รีเทนเนอร์แบบถอดได้ ก็ควรทำการถอดออกทุกครั้งก่อนรับประทานอาหารเพื่อป้องกันการกระทบกระแทกจากการเคี้ยวอาหาร ในกรณีที่ใส่รีเทนเนอร์แบบติดแน่น ก็ควรหลีกเลี่ยงอาหารที่มีความเหนียวหรือแข็ง เพราะจะไปทำลายตัวเครื่องมือได้

3. การทำความสะอาด ต้องทำอย่างไรบ้าง

สำหรับรีเทนเนอร์แบบถอดได้ คนไข้ควรที่จะทำความสะอาดตัวเครื่องมืออย่างน้อยวันละ 1 ครั้ง ด้วยแปรงจนอ่อนและใช้น้ำยาทำความสะอาดเฉพาะ เพื่อป้องกันการสะสมของแบคทีเรีย ในส่วนของรีเทนเนอร์แบบติดแน่น นอกจากจะแปรงฟันในบริเวณที่ใส่แล้ว ก็ควรใช้ไหมขัดฟันเพื่อทำความสะอาดในซอกของตัวลวดด้วย

แชร์บทความนี้

บทความที่เกี่ยวข้อง